Bitterballen: geschiedenis en varianten

De bitterbal geldt als een ronde snack van een bescheiden formaat. Hierbij is de buitenkant meestal gemaakt van paneermeel, aangevuld met wat ei en soms ook bloem. Vervolgens is er sprake van een vulling van meestal vleesragout. Tijdens het verhitten zorgt de harde, krokante korst ervoor dat de vulling niet uit de bitterbal ontsnapt. Bitterballen zijn door al deze eigenschappen dus goed te vergelijken met kroketten. De bitterbal is alleen kleiner en de verhouding tussen de korst en de vulling is anders. Bovendien geldt de bitterbal meer dan een kroket als een kleine snack voor bij bijvoorbeeld een feestje en/of een alcoholische versnapering.

De geschiedenis en herkomst van de bitterbal

Al een paar duizend jaar geleden werden er op verschillende plekken in de wereld hapjes gemaakt met brood ragout. Met enige fantasie zou je deze kunnen beschouwen als voorlopers van bitterballen. Het duurde evenwel tot de Tachtigjarige Oorlog tot de bitterbal zich, mede door de invloed van de Spanjaarden, ontwikkelde tot een snack die goed vergelijkbaar is met hoe we ‘m nu kennen. In de loop van de eeuwen erna zou de bitterbal zich verder ontwikkelen.

De naam ‘bitterbal’ ontstond toen men op een gegeven moment ontdekte hoe goed deze balvormige snack paste bij een ‘bittertje’, oftewel jenever, schelvispekel, berenburg, absint of een soortgelijke sterke drank. Zodoende wordt deze snack anno nu nog steeds bitterbal genoemd. Dit terwijl een bitterbal natuurlijk zeker niet bitter smaakt.

Probeer de verschillende bitterbal varianten uit

Tegenwoordig bestaan er vele soorten bitterballen. Hierbij zijn sommige soorten bij het grote publiek bekend, terwijl er ook varianten zijn die nog maar weinig bekendheid genieten. De volgende typen bitterballen behoren hoe dan ook tot de meest populaire:

• Vleesbitterballen: Hiervan zijn rundvlees bitterballen ongetwijfeld het meest bekend. Hierbij is sprake van een vulling van rundvleesragout. Kalfsvlees Bitterballen vormen een bekend alternatief. De vulling is dan van kalfsvlees, wat zorgt voor een wat vollere (maar toch zachte) smaak. De vleesbitterballen met de hoogste kwaliteit zijn wellicht de Black Angus bitterballen.
• Kaasbitterballen: Voor vegetariërs vormen deze een waardig alternatief. Tijdens het verhitten smelt de kaas uiteraard. Dit zorgt voor een minstens even smaakvol alternatief voor vleesbitterballen. Met name bitterballen met een vulling van oude kaas (bijvoorbeeld Old Amsterdam) doen het goed.
• Vega bitterballen: Dit is een ander alternatief voor vegetariërs. Gesmoorde groenten is waar de vulling van een vegetarische bitterbal doorgaans onder meer uit bestaat.

De airfryer: bij uitstek geschikt voor de bereiding van bitterballen

Jarenlang was het in Nederland en België gebruikelijk om bitterballen te frituren. Door het feit dat er meer aandacht is voor het gezondheidsaspect bij voedsel is dat inmiddels niet meer zo. En waarom zou je ook frituren als er ook andere bereidingswijzen zijn die zeker niet onderdoen voor de frituurpan?

Tegenwoordig geldt de airfryer als het meest ideale apparaat om een bitterbal mee te verhitten tot deze geconsumeerd kan worden. Verhitten op basis van hete lucht heeft namelijk als voordelen dat de smaak authentiek blijft en dat er geen (ongezonde) vetten in je voedsel terecht komen. Bovendien zorgt een airfryer niet voor stank, is dit apparaat veel eenvoudiger te reinigen en hoef je geen gebruikte frituurolie meer weg te gooien.